top of page

Acerca de

Skazka-9734© Tessa Posthuma de Boer.jpg

25 | 26
PROGRAMMA'S

FANTASIAS IN FOUR PARTS

​

Henry Purcell | Selectie uit 'Fantasias in Four Parts'

Joseph Haydn | Strijkkwartet op. 20 nr. 6 in A

--

William Walton | Strijkkwartet nr. 2 in a

​

Purcells Fantasias in Four Parts, uit 1680, staan aan de wieg van het vierstemmige genre. Niet geschreven voor een strijkkwartet, een ensemble dat toen nog niet bestond, maar voor vier gelijke stemmen, geven ze een indruk van de mogelijkheden en rijkdom van de barokmuziek.​

​

Haydn, die overigens regelmatig op de boot naar Engeland stapte, wordt niet voor niets de vader van het strijkkwartet genoemd. Hij was de grondlegger van het genre: hij schreef 68 strijkkwartetten en zette het ensemble daarmee definitief op de kaart. Zijn opus 20 staan relatief aan het begin van zijn oeuvre, en het is te horen dat Haydn het principe van de vier gelijke stemmen steeds verder verkent. Het kwartet opus 20 nr. 6 eindigt met een fuga, een vorm die hij ongetwijfeld heeft afgekeken van zijn voorgangers uit de barok, waaronder Purcell.

 

De Britse componist Walton komt de laatste tijd weer vaker onder de aandacht. Hij was een perfectionist, werkte langzaam, werd gezien als ‘ouderwets’ en liet minder werk na dan zijn bekendere landgenoten Britten en Elgar. In de Tweede Wereldoorlog werd hij vrijgesteld van militaire dienst om muziek te schrijven voor Britse propagandafilms. Zijn tweede strijkkwartet, geschreven vlak na de oorlog, werd door velen gezien als zijn grootste werk van de jaren ’40 en ‘een teken dat hij de filmmuziek weer van zich had afgeschud en zijn eigen stem had teruggevonden’.

KREUTZERSONATE

​

Verschillende Russische componisten |

  Variaties op een Russisch thema 

Leos Janácek | Strijkkwartet nr. 1 'Kreutzersonate'

---

Ludwig van Beethoven | Strijkkwartet op. 59 nr. 1 in F

​

Janácek schreef zijn strijkkwartet ‘Kreutzersonate’ na het lezen van de gelijknamige novelle van Tolstoj: een verhaal over liefde en jaloezie, waarin alle emoties tot een hoogtepunt komen tijdens een uitvoering van Beethovens Kreutzersonate. De muziek vertelt het verhaal aan de hand van Janáceks kenmerkende stijl, met herhalende motieven, sterke ritmische elementen en een rijkdom aan speciale technieken.

​

Beethovens strijkkwartetten op. 59 markeren een belangrijk punt in de strijkkwartetliteratuur: het zijn de eerste werken die geschreven werden voor een professioneel strijkkwartet. Tot die tijd waren strijkkwartetten gelegenheidsensembles, en varieerde het niveau van de spelers behoorlijk. Met in zijn achterhoofd een kwartet met vier gelijkwaardige en begaafde musici, durfde Beethoven de grenzen van wat mogelijk was nóg verder op te zoeken. Als geste naar de opdrachtgever, graaf Razumovsky, verwerkte hij in het laatste deel van opus 59 nr. 1 een Russisch thema.

​

De variaties op een Russisch thema werden geschreven als een samenwerking tussen verschillende componisten, en uitgegeven door Belaieff, een uitgever die zich tot doel had gesteld om Russische muziek te promoten. Bekende en minder bekende componisten passeren de revue, van Scriabin en Rimsky-Korsakov tot Blumenfeld en Artchiboucheff, resulterend in een verrassend palet aan stijlen.

VOCES INTIMAE

​

Anton Webern | Zes Bagatellen voor strijkkwartet

Jean Sibelius | Strijkkwartet 'Voces Intimae'

--

Ludwig van Beethoven | Strijkkwartet op. 131 

​

Als student aan het conservatorium begint Jean Sibelius met het schrijven van muziek voor twee violen, altviool en cello. Uiteindelijk begint hij in 1900 aan wat zijn belangrijkste werk voor strijkkwartet zou worden: Voces Intimae (‘intieme stemmen’ of ‘innerlijke stemmen’). Die woorden schrijft hij zelf bovenaan het werk, als hij het in 1909, na lang schaven en puzzelen, voltooit.

​

In datzelfde jaar begint Anton Webern aan zijn Zes Bagatelles. Het is maar een kort werk: in ongeveer vijf minuten is het alweer voorbij. Alban Berg zei hierover: “niet veel in kwantiteit, maar veel in inhoud.” En Arnold Schönberg, Weberns belangrijkste leermeester, schreef: “Bedenk eens wat een gematigdheid nodig is om zich zo kort uit te drukken. Elke blik kan worden uitgebreid tot een gedicht, elke zucht tot een roman. Maar om een roman uit te drukken in een enkel gebaar, vreugde in een enkele ademteug... Een dergelijke concentratie kan alleen aanwezig zijn als er een overeenkomstige afwezigheid van genotzucht is.”

​

Beethoven schreef zijn strijkkwartet in cis klein, opus 131, in 1826, het jaar voor zijn dood. Het werk wordt gezien als een monument uit de strijkkwartetliteratuur, en ook tijdgenoten spraken er al vol bewondering over. Franz Schubert vond het zo mooi, dat hij het op zijn sterfbed nog één keer wilde horen, en zei toen: ‘Nach diesem Werk, was bleibt uns noch zu schreiben?’. In zeven aaneengesloten delen neemt Beethoven ons mee op een reis door het leven, en laat hij en passant horen tot welke grootste hoogten hij het strijkkwartet heeft weten te tillen.

voorstelling

​

131

Ludwig van Beethoven | Strijkkwartet op. 131 

​

Onze eigen voorstelling ‘131’ draait om het veertiende strijkkwartet van Ludwig van Beethoven, één van de laatste strijkkwartetten die hij voltooide. Het is een werk waar Beethoven zelf erg trots op was en dat de muziekwereld sindsdien altijd heeft gefascineerd. Franz Schubert vond het zo mooi, dat hij het op zijn sterfbed nog één keer wilde horen, en zei toen: ‘Nach diesem Werk, was bleibt uns noch zu schreiben?'

​

Het werk bestaat uit zeven delen, elk deel met een eigen karakter dat een ander aspect van het leven weergeeft. Tussen de delen door zullen we brieven van Beethoven voorlezen die een inkijkje geven in zijn leven. Van een hartstochtelijke liefdesbrief tot het testament van Heiligenstadt, waarin hij overweegt om zijn leven te beëindigen maar uiteindelijk besluit om dit niet te doen omdat hij nog zoveel muziek wil schrijven: hij kan de wereld niet verlaten voordat hij dit heeft voltooid.

​

​Deze voorstelling heeft geen pauze en duurt 70 minuten.

​​

​

SAMENWERKING

​

Daarnaast werkt het kwartet in seizoen 2025-2026 mee aan een bijzonder programma - Scandinavische Winter met het Skazka Kwartet - samen met bariton Raoul Steffani, waarin de nadruk ligt op Scandinavisch repertoire. De boekingen voor dit programma lopen via Domselaer Artist Management. Voor meer informatie zie www.domselaer.nl

Ravel: Strijkkwartet in F, I. Allegro moderato - très douxSkazka Kwartet
00:00 / 09:24

 © 2024 by SKAZKA KWARTET | fotografie © Tessa Posthuma de Boer 

  • Instagram
  • Facebook
bottom of page